Start schooljaar

Onderwijs geven in coronatijd. Hoe doe je dat?

Docenten, onderwijsondersteunend personeel en leerlingen, ja iedereen stond te popelen om weer naar school te gaan na de zomervakantie. Maar hoe geef je vorm aan ‘het nieuwe normaal?’ Welke maatregelen hebben de Cederscholen genomen om de risico’s in te perken? Een rondgang langs de scholen over de start van een bijzonder schooljaar.

Bert Kozijn

Hermann Wesselink College

Deuren open

Het begin van dit schooljaar is op z’n zachtst gezegd een hectische periode geweest, stelt rector Bert Kozijn van het Hermann Wesselink College (HWC). In januari 2021 zal de school haar intrek nemen in een spiksplinternieuw gebouw met een optimaal luchtverversingssysteem, maar tot die tijd moeten ze het in Amstelveen doen met het oude gebouw. Een gebouw waar in een groot deel van de lokalen de ramen niet open kunnen en er geventileerd wordt via een ventilatiesysteem. Begin augustus bleek uit onderzoek dat de ventilatiewaarden niet optimaal waren. “Dat gaf veel onzekerheid, en daarom hebben we met veel partijen waaronder de gemeente, GGD, VO-raad, de MR en Ouderraad overlegd wat te doen.

Uiteindelijk besloten we om vanaf 14 augustus de onderwijsactiviteiten voorlopig op te schorten”, legt Bert Kozijn uit. In de dagen erna adviseerde de GGD dat de school open kon, mits er een sterke nadruk op de gedragscomponent zou liggen. Bert: “Dat hebben we vanzelfsprekend ter harte genomen.” Vanaf 24 augustus zijn alle lessen gestart. “Uiteraard hebben we net als alle scholen verscherpte hygiënemaatregelen, houden we anderhalve meter afstand in de klas en hebben we looproutes. Specifiek voor onze school hebben we een aangepast lestijdenrooster waardoor we kunnen werken met gescheiden verkeersstromen, zodat de onder- en bovenbouw elkaar niet tegenkomen. Een ingenieus systeem, en het werkt redelijk”, vertelt de rector. Daarnaast zijn er lange pauzes waarin de leerlingen naar buiten kunnen, staan alle deuren en de (kiep)ramen open in de lokalen waarin dat wel kan. “Mooi is dat leerlingen die niet naar school kunnen, de lessen online kunnen volgen. Al met al is het spannend, maar docenten en leerlingen zijn vooral heel blij dat ze weer naar school kunnen.”

Marjan van Minnen

Hervormd Lyceum West

Improviseren en doorgaan

“Voor de zomervakantie hebben we hard gewerkt om alles op orde te brengen voor de start van het schooljaar. We waren niet ontevreden, wel moe”, vertelt Marjan van Minnen, teamleider onderbouw van het Hervormd Lyceum West (HLW). “We hebben gedaan wat we konden”, vult Jos Lauwers, teamleider 3/4 mavo aan, maar onder de huidige omstandigheden was het nooit genoeg.” Op dit moment is de school volop bezig met het in kaart brengen van de resultaten en achterstanden van leerlingen. Sommige docenten hebben voor de vakantie hun volledige programma kunnen draaien, anderen zijn bezig met een inhaalprogramma voor hun leerlingen. Jos: “We hebben specifieke aandacht voor de examenleerlingen. Het Cederbureau helpt ons bij het aanvragen van subsidie voor klassikale reparatielessen voor deze leerlingen en er wordt gericht gewerkt met groepjes leerlingen.”

Onderwijs laten doorgaan

De grootste uitdaging waar de school volgens de teamleiders nu voor staat is hoe je het onderwijskundig proces op een goede manier door laat gaan als er veel docenten en leerlingen uitvallen vanwege gezondheidsklachten. Marjan: “We werkten voor de vakantie al met weektaken, Microsoft Teams en Magister en dat blijven we doen. Zo kunnen leerlingen altijd zelf thuis aan het werk. En we zijn gestart met online lessen wanneer een docent thuis moet blijven vanwege verkoudheidsklachten of omdat hij in quarantaine moet.” Het blijft volgens de teamleiders een onzekere periode. “Nu is het nog behapbaar, maar als docenten en leerlingen langdurig ziek zijn, wat dan? We kunnen niet op alles anticiperen. Veel docenten willen graag grip hebben op de situatie. Maar niemand weet wat er om de hoek ligt”, aldus Jos. “Ik heb het idee dat ik momenteel goed zicht heb op hoe het loopt, maar bij alles wat ik aan het plannen ben, denk ik: zal het door kunnen gaan? Het blijft de komende tijd improviseren”, benadrukt Marjan.

“Het viel op dat onze leerlingen, net als de docenten, heel blij waren om weer fysiek op school te zijn”

Wilfred Vlakveld

Hervormd Lyceum Zuid

Mondkapje in de gangen

“Ons uitgangspunt bij de start van het schooljaar was om een omgeving te creëren waarin het normale onderwijs zo lang mogelijk door kan blijven gaan”, vertelt rector Wilfred Vlakveld. Omdat het virus zich onder meer via hoesten en roepen verspreidt, leek het het Hervormd Lyceum Zuid verstandig de anderhalve meter afstand-maatregel ook in de school in acht te nemen. Wilfred: “We hebben daarom besloten dat leerlingen en medewerkers, als aanvullende maatregel, een mondkapje dragen.

Dat kwam voort uit het feit dat het in de gangen van het HLZ niet mogelijk was om de anderhalve meter afstand te bewaren, maar ook omdat we voor de vakantie niet erg gelukkig waren met het eenrichtingsverkeer, de vaste looproutes en gescheiden looptijden voor leerlingen en medewerkers.” Natuurlijk vergeten leerlingen het mondkapje weleens mee te nemen of op te zetten, maar er is inmiddels een ‘nieuw normaal’ ontstaan op het HLZ. En als docenten vanuit huis lesgeven, volgen leerlingen de lessen op het smartboard en worden sommige leerlingen thuis bediend door een speciaal hiervoor ontwikkeld buddysysteem. “Het was even schrikken toen de eerste coronabesmetting deze maand een feit was, maar ook daar hebben we — in alle rust — een prima oplossing voor gevonden”, aldus de rector.

Tommie Verheul

CSB

Vormende rol doorslaggevend

Op de CSB zijn alle leerlingen weer ‘gewoon’ in de schoolbanken gestart. “Het viel op dat onze leerlingen, net als de docenten, heel blij waren om weer fysiek op school te zijn”, aldus rector Tommie Verheul. “Met zogenaamde kuchschermen, afstand houden en extra hygiënemaatregelen verminderen we de risico’s op besmetting”, legt Tommie uit. Ook de veelbesproken ventilatie-eisen zijn op de CSB dat het predicaat ‘Frisse School’ heeft, ruim boven de gestelde normen. Maar ze weten op de CSB ook dat, net als bij elke infectieziekte in een schoolgemeenschap, de risico’s nooit nihil zijn. Die worden dus steeds gewogen. “Toch wordt de meerwaarde voor wat betreft de leeropbrengsten, maar vooral ook voor de vormende rol die we als school hebben als doorslaggevend ervaren”, vertelt de rector.

Inmiddels is er nagenoeg geen school waar niet iemand besmet is, en dat geldt ook voor de CSB. Een hoge mate van maatwerk — zoals de klas online, leerdoelgestuurd onderwijs, een vragenuurtje voor individuele leerlingen — zet de school in om leerlingen die tijdelijk niet naar school kunnen toch te bereiken. Tommie: “We hopen natuurlijk op een moment waarin deze zorgen tot het verleden behoren. Tot die tijd doen we een beroep op ieders creativiteit om toch onderwijs te geven, waar niet alleen het leren, maar ook het sociaal ontwikkelen een belangrijke plek heeft.”