Even terugblikken
‘Ik was zonder het HLZ geen schrijver geworden’
De 26-jarige Dan Afrifa is een Ghanese Amsterdammer die opgroeide in de Bijlmer. Hij volgt tegenwoordig een master geschiedenis, en schrijft onder meer voor Het Parool en de Groene Amsterdammer. Zijn middelbare schooltijd bracht hij door op het Hervormd Lyceum Zuid (HLZ). Hoe kijkt hij terug op die periode?
Weet je nog waarom je voor het HLZ koos?
“Eigenlijk is het mijn vaders keuze geweest. Mijn vader was teleurgesteld dat ik, tegen alle verwachtingen in, een voorlopig havo- en geen vwo-advies had gekregen. Ik zal nooit vergeten hoe hij keek toen hij dat hoorde, alsof hij een heel slechte grap had gehoord. De juf van de basisschool gaf mij een havo-advies omdat ik volgens haar nog te speels was en me snel liet afleiden. Mijn uiteindelijke Cito-score in groep 8 was 549, maar het advies bleef havo. Tja. Mijn vader wilde per se dat ik naar een goede school ging met een havo-vwo-brugklas zodat ik nog door kon stromen naar het vwo. Ik ging dus naar een school diep in Oud-Zuid, wat best bijzonder was voor een Ghanese jongen uit de Bijlmer.”
Hoe was jouw schooltijd daar?
“Ik was een van de weinige zwarte leerlingen op een witte school. Waar mijn klasgenoten op skivakantie gingen en op hockey zaten. Het heeft best lang geduurd voordat ik me er thuis voelde, eigenlijk is dat nooit gelukt, want ik herkende me niet in de mensen die ik zag. Ik nam ook nooit vriendjes mee naar huis. Ik hoorde weleens hoe gevaarlijk het wel niet was in de Bijlmer. Dan dacht ik: ‘kan zijn, maar ik woon daar wel’. Destijds dacht ik gelukkiger te zijn als ik naar een school bij ons in de buurt was gegaan. Ik kon als kind onbedaarlijk lachen, en dat ben ik in de jaren daarna wel kwijtgeraakt. Het was een dubbel gevoel: ik voelde me in Oud-Zuid niet op m’n plek, maar in de Bijlmer ook niet meer helemaal. Toch ben ik, nu ik schrijver ben, ook blij met de keuze voor het HLZ. Mijn middelbare schooltijd is een bron van inspiratie. Ik was anders waarschijnlijk geen schrijver geworden.”
‘Ik denk dat ik wel een boek vol kan schrijven over mijn ervaringen op het HLZ.’
Wie of wat heeft je het meest geïnspireerd op het HLZ?
“Ik heb met veel docenten nog steeds contact, voornamelijk met mijn docenten Nederlands. Misschien zagen ze eerder dan ik dat ik iets met taal en schrijven kon doen. Een van hen liet me in de les altijd een woordgrapje maken. En mijn docent godsdienst Maaike Hoogesteijn leest nog steeds al mijn stukken, ik heb met haar en sommige andere docenten een sterke band. Best bijzonder eigenlijk.”
Hoe is jouw tijd op het HLZ van invloed geweest op de keuzes die je maakte in jouw carrière?
“In mijn columns voor onder andere Het Parool en Folia beschrijf ik af en toe mijn ervaringen tijdens mijn schooltijd. Ik denk dat ik wel een boek vol kan schrijven over die periode waarin ik me vaak voelde zoals de hoofdpersoon uit de roman De zwarte met het witte hart. Ik ben van plan hier ooit een roman over te schrijven, maar er zijn meer jonge schrijvers met eenzelfde verhaal en achtergrond. Het is dus even zoeken naar een eigen originele invalshoek.”
Wat zou je willen veranderen aan het onderwijs van nu?
“Het literatuuronderwijs. Dat is nu zo droog en voor veel leerlingen een moetje naast alle grammatica en tekstbegrip. Zo heb ik het ook ervaren. Ik kan me voorstellen dat je er een apart vak van maakt. Zorg dat het vak laagdrempelig is, nodig schrijvers uit in de klas, begin met actuele literatuur, verbind het met de klassieke auteurs op wiens schouders de schrijvers van nu staan en leg uit waarom de oude boeken in hun tijd zo vooruitstrevend waren. Dan komt het vast goed.”